Παρ'ότι η ιστορία των συσκευών μέτρησης του χρόνου φτάνει τόσο παλιά όσο το 2000 π.χ με διάφορους μηχανισμούς όπως η γνωστή σ'όλους κλεψύδρα, μόλις τα τελευταία, περίπου, 250 χρόνια τα ρολόγια χειρός μπήκαν στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Στην σημερινή εποχή το να δει κάποιος την ώρα είναι τόσο εύκολο που οι περισσότεροι δεν το σκέφτονται καν (smartphones, tablets, Η/Υ κτλ), ένα ρολόι χειρός, ωστόσο, δεν είναι απλά μια μηχανή που λέει τον χρόνο. Πράγματι, τα ρολόγια χειρός από την απαρχή τους κιόλας ( που χρονολογείται το 1810 όπου ο Abraham-Louis Breguet έφτιαξε το πρώτο ρολόι χειρός για την βασίλισσα της Νεάπολης) αποτελούσαν ένα κόσμημα, μια απόδειξη υψηλής αισθητικής αλλά και λεπτομερούς μηχανικής.
Σήμερα, θα δούμε πως αυτά τα ιδιόμορφα κοσμήματα-εργαλεία χτυπούν, τους διάφορους μηχανισμούς που τροφοδοτούν την λειτουργία τους, την καρδιά των ρολογιών.
Ας δούμε λοιπόν, λίγο πιο αναλυτικά, τους 3 διασημότερους μηχανισμούς ρολογιών με χρονολογική σειρά:
1) Μηχανικά ρολόγια
Μηχανικά ήταν όλα τα ρολόγια, είτε τοίχου είτε τσέπης είτε τα πρώτα ρολόγια χειρός για πολύ μεγάλο διάστημα.
Ο τρόπος που λειτουργεί ένας τέτοιος μηχανισμός δεν περιγράφεται εύκολα καθώς εκτός από την περιπλοκότητα του, υπήρχαν πολλοί και διαφορετικοί μηχανισμοί.
Συνοπτικά, ωστόσο, ένα μηχανικό ρολόι "οδηγείται" από ένα κύλινδρο ο οποίος πρέπει να κουρδίζεται ανά διαστήματα. Η δύναμη που δημιουργείται μεταδίδεται μέσω μιας σειράς γραναζιών για την τροφοδοσία του τροχού ζυγοστάθμισης, έναν σταθμισμένο τροχό που ταλαντεύεται εμπρός και πίσω με ένα σταθερό ρυθμό.
Περίπλοκα στην κατανόηση και ακόμη περισσότερο στην υλοποίηση, τα μηχανικά ρολόγια αποτελούν τρανά παραδείγματα λεπτομερούς μηχανικής και για πολλά χρόνια υπήρξαν τα μοναδικά εργαλεία για να γνωρίζει κάποιος την ώρα.
Ένα μεγάλο προτέρημα τους είναι το γεγονός ότι μιας και δεν λειτουργούν με κάποια μπαταρία που είναι αναλώσιμη ο μέσος όρος ζωής αυτών των ρολογιών είναι πολύ μεγαλύτερος από τα άλλα που θα μιλήσουμε παρακάτω ενώ τα βασικά τους μειονεκτήματα είναι το κόστος παραγωγής τους και το γεγονός ότι πρέπει να κουρδίζονται ειδάλλως σταματούν να λειτουργούν.
2) Αυτόματα ρολόγια
Τα αυτόματο ρολόι θα μπορούσε να ειπωθεί πως πρόκειται για την νέα γενιά του μηχανικού. Στην πραγματικότητα τα αυτόματα είναι μηχανικά ρολόγια με την μόνη διαφορά ότι δεν χρειάζονται κούρδισμα. Ένας μηχανισμός που κουρδίζεται αυτόματα είχε εφευρεθεί από το 1770 αλλά το πρώτο πραγματικό ρολόι χειρός με αυτόματο μηχανισμό εφευρέθηκε το 1929 από τον Βρετανό John Harwood. Ένα αυτόματο ρολόι, αντί του κουρδίσματος, "παίρνει" την απαιτούμενη ενέργεια από την κίνηση του καρπού ατόμου που το φοράει. Έχει ένα μηχανισμό που περιστρέφει το κύριο ελατήριο χρησιμοποιώντας τις φυσικές κινήσεις του σώματος του χρήστη.
Ένας τέτοιος μηχανισμός άλλαξε την παγκόσμια αγορά της ωρολογοποιίας για πάντα καθώς τα οφέλη του είναι πάρα πολλά. Ωστόσο, ένα μεγάλο μειονέκτημα αυτών των ρολογιών είναι ότι επηρεάζονται ευκολότερα από παράγοντες υψομέτρου και πίεσης οπότε υπάρχουν κάποιες μικρές αποκλίσεις και ανακρίβειες στην ώρα που δείχνουν.
Επιπλέον, ένα τέτοιο ρολόι αν δεν φορεθεί για κάποιο διάστημα, λόγω της έλλειψης κινητικής ενέργειας σταματάει να λειτουργεί και θα "πάρει εμπρός" αφού φορεθεί για κάποια ώρα.
Ωστόσο, η γοητεία των αυτόματων μηχανισμών, η προσοχή στις λεπτομέρειες και η εξαιρετική αισθητική πολλών αυτόματων ρολογιών, τα έκαναν να κυριαρχήσουν για πολλές δεκαετίες.
3) Ρολόγια μπαταρίας-quartz
Η τελευταία κατηγορία ανήκει στα ρολόγια που τροφοδοτούνται μέσω μιας μπαταρίας. Τα quartz ρολόγια εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 1969 με το Seiko Quartz-Astron 35SQ και το 1970 με το Omega Electroquartz. Σε αντίθεση με τις δυο άλλες κατηγορίες, αυτά τα ρολόγια δεν κάνουν χρήση γραναζιών και κάποιου ελατηρίου, δεν έχουν πολύπλοκο μηχανικό μηχανισμό μέσα τους και δεν χρειάζονται κούρδισμα για να λειτουργήσουν. Χρησιμοποιούν έναν ηλεκτρονικό ταλαντωτή που ρυθμίζεται από ένα κρύσταλλο χαλαζία για να κρατήσει το χρόνο. Αυτός ο ταλαντωτής κρυστάλλου δημιουργεί ένα σήμα με πολύ ακριβή συχνότητα.
Για αυτόν τον λόγο τα quartz ρολόγια είναι πολύ πιο ακριβή συγκριτικά με τα υπόλοιπα και οι αποκλίσεις τους είναι, σε γενικές γραμμές, λίγα δευτερόλεπτα ανά μήνα ενώ δεν επηρεάζονται από διαφορετικά υψόμετρα (παρ'ότι μπορούν να επηρεαστούν από πολύ χαμηλές θερμοκρασίες). Επίσης, λόγω του πιο απλού μηχανισμού τους είναι πιο ανθεκτικά.
Ένα μειονέκτημα τους, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι η μπαταρία είναι αναλώσιμη και θα πρέπει να αλλάζει ανά διαστήματα.
Συνοπτικά, αυτοί είναι οι τρεις βασικοί μηχανισμοί των ρολογιών που συναντάμε όλοι στην καθημερινότητα μας. Βεβαίως, υπάρχουν και άλλες (υπο)κατηγορίες όπως τα smartwatches και τα solar ρολόγια.
Ο κόσμος των ρολογιών είναι ένας κόσμος μαγικός, γεμάτος καινοτομίες,ιδιαίτερα σχέδια, εξαιρετικά υλικά και ένα πάθος για την ακρίβεια. Και οι 3 μηχανισμοί έχουν τα μειονεκτήματα τους και τα προτερήματά τους και παρ'ότι πλέον τα κλασικά μηχανικά ρολόγια που χρειάζονται κούρδισμα δεν παράγονται πλέον αποτέλεσαν την απαρχή των ρολογιών χειρός.
Αν εσείς ψάχνετε για το ρολόι που θα σας κερδίσει με τον ιδιαίτερο αέρα του μπορείτε να δείτε όλη την συλλογή του Goldy σε αυτόματα και quartz ρολόγια ή να τα δείτε όλα εδώ .
